FoTo – Flankerend onderzoek Tweetalig primair onderwijs

Engels in het basisonderwijs

Het Flankerend onderzoek Tweetalig primair onderwijs (FoTo) is een langlopend onderzoek gekoppeld aan de pilot tweetalig primair onderwijs (tpo) dat liep van 2014-2022. Twintig scholen in Nederland zijn 30 tot 50% van hun onderwijstijd Engels als voertaal gaan gebruiken. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de leerlingen die tweetalig onderwijs volgen betere scores halen op Engels en ten minste even goed scoren op Nederlands en rekenen in vergelijking met leerlingen die regulier onderwijs volgen. Naar aanleiding van de resultaten heeft de minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs besloten dat het tweetalig primair onderwijs voortgezet mag worden, zowel op de pilotscholen als andere geïnteresseerde basisscholen.

Onderzoek

Het achtjarig onderzoek FoTo evalueerde de invoering en opbrengsten van deze in Nederland nieuwe onderwijsvorm. De hoofdvraag hierbij luidde: hoe wordt het tweetalig primair onderwijs (tpo) vormgegeven en wat is het effect op het Engels en het Nederlands? De hierbij horende deelvragen zijn als volgt:

  • Wat zijn de effecten van tpo op de Engelse en Nederlandse taalvaardigheid? Welke verschillen zijn er op deelvaardigheden tussen leerlingen die tpo volgen en leerlingen die dat niet doen?
  • Zijn er verschillen tussen scholen en specifieke groepen leerlingen? Zo ja, welke factoren spelen een rol (bijv. taalachtergrond)?
  • Ontwikkelt het Nederlands van tpo-leerlingen zich op een vergelijkbare manier als het Nederlands van leerlingen die geen tpo-programma volgen?
  • Hoe ontwikkelen zich de verschillende deelvaardigheden van het Engels over de tijd?
  • Wat is het effect van tpo op de rekenvaardigheid?
  • Hoe geven scholen vorm aan tpo (bijv. qua opzet, toegankelijkheid, intensiteit en vaardigheden van leerkrachten)?
  • Wat vinden leerlingen, ouders, leerkrachten, schoolleiders en bestuurders van tpo?

Leerlingen

Aan het onderzoek deden zowel een experimentele groep als een controlegroep mee. De experimentele groep bestond uit twaalf scholen die in het schooljaar 2014-2015 begonnen zijn met tpo. De controlegroep is opgesplitst in een groep van twaalf scholen met vroeg vreemde talenonderwijs (vvto) en een groep van twaalf scholen zonder Engels-aanbod in de lagere groepen. De leerlingen die meewerkten aan het onderzoek zijn acht jaar lang gevolgd, vanaf het schooljaar dat ze in groep 1 zaten tot en met groep 8. 

Gegevens

Om de bovengenoemde onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden, zijn concreet de volgende gegevens verzameld:

  • Nederlandse taal- en rekenvaardigheid: toetsen uit het Cito-Leerlingvolgsysteem.
  • Spreek- en luistervaardigheden in het Engels met een aantal korte taakjes. Deze taakjes worden individueel door ervaren testleiders vanuit het project afgenomen.
  • Achtergrond van het kind: korte vragenlijst voor ouders (bijv. geboortedatum, kind, thuistaal, blootstelling vreemde taal).
  • Lees- en schrijfvaardigheden in het Engels (vanaf groep 5): Eenvoudige lees- en schrijfopdrachtjes.
  • Attitude en motivatie van leerlingen: vragenlijst.

Wat levert het op?

De onderzoeksresultaten zijn gebruikt om het beleid rondom tweetalig primair onderwijs verder vorm te geven. Daarnaast kunnen scholen zelf de resultaten gebruiken om het tweetalig onderwijs verder in te richten. Bovendien dienen de onderzoeksresultaten als input voor de verplichtingen van de scholen waar zij vanuit de pilot aan moeten voldoen, te weten:

  • het ontwikkelen van een leerplan voor tpo;
  • het ontwikkelen van een profiel voor tpo-leerkrachten;
  • het volgen van de ontwikkeling van het Nederlands van tpo-leerlingen;
  • de periodieke evaluatie van het tpo-programma op schoolniveau met een eindevaluatie aan het einde van het schooljaar.

Onderzoekers

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Onderwijs door een consortium van onderzoekers afkomstig van Expertisecentrum Nederlands, KBA Nijmegen, Radboud Universiteit, Universiteit Utrecht en Universiteit Maastricht.

Aanvullende informatie: